Thiếu dinh dưỡng và thiếu máu không những ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất lao động mà còn gây ra các biến chứng thai sản như cao huyết áp, sản giật, nhiễm khuẩn hoặc tử vong cho thai phụ. Ở Việt Nam, tỷ lệ thiếu máu ở phụ nữ mang thai là 36,5%, cao nhất là vùng núi phía Bắc và Tây Nguyên lên tới gần 60%. Nguyên nhân chính của thiếu máu phụ nữ Việt Nam cũng là do thiếu sắt. Vì vậy, việc phát hiện các dấu hiệu của thiếu máu sớm và có kế hoạch điều trị kịp thời sẽ giúp nâng cao sức khỏe thai phụ và giảm tỷ lệ tử vong ở bà mẹ và trẻ em
Thiếu máu, thiếu máu do thiếu sắt là gì
Thiếu máu là tình trạng bệnh lý xảy ra khi hàm lượng Hemoglobin (Hb) trong máu xuống thấp hơn mức bình thường do mất máu, hay do thiếu một hay nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình tạo máu. Một số vitamin như B12, acid folic và riboflavin ảnh hưởng đến sự hình thành của Hb nhưng yếu tố dinh dưỡng quan trọng nhất là thiếu sắt.
Đang xem: Dấu hiệu bà bầu thiếu sắt và canxi
Trước khi tình trạng thiếu máu xảy ra, thiếu sắt đã làm ảnh hưởng đến các chức năng khác, như hệ thống miễn dịch, hệ thống thần kinh, làm giảm khả năng miễn dịch, giảm hoạt động thể chất và suy giảm nhận thức.
Thiếu sắt nếu không được điều trị, sẽ dẫn đến thiếu máu thiếu sắt. Thiếu máu chỉ xuất hiện ở giai đoạn cuối cùng của một quá trình thiếu sắt tương đối dài với nhiều ảnh hưởng bất lợi với sức khỏe và thể lực.
Vì vậy, số người bị thiếu sắt nhưng chưa có biểu hiện thiếu máu cao hơn rất nhiều so với số người thiếu máu thực sự. Kết quả của một số nghiên cứu cho thấy tỷ lệ thiếu sắt cao gấp đôi tỷ lệ thiếu máu do thiếu sắt, vì vậy ở cộng đồng nào mà tỷ lệ thiếu máu do thiếu sắt trên 50% coi như toàn bộ cộng đồng đó bị thiếu sắt.
Dấu hiệu của thiếu máu, thiếu máu do thiếu sắt
Dấu hiệu lâm sàng của thiếu máu thường nghèo nàn thậm chí không có biểu hiện gì và nhiều trường hợp chỉ được phát hiện khi làm xét nghiệm. Một số dấu hiệu của thiếu máu, thiếu máu do thiếu sắt thường gặp như:
mệt mỏi, khó chịu,chóng mặt, đau đầuthở gấpsuy nhượcmóng cong hình thìa và dễ gãychân tay lạnhrụng tóclàm việc không hiệu quả, khó khăn tập trung, suy giảm nhận thứcnhạy cảm với lạnhăn không cảm giác được vị của thức ăn hoặc có cảm giác thèm ăn kem, ăn đá một cách bất thường là các dấu hiệu khá đặc trưng của thiếu máu thiếu sắt.
Xem thêm: Học Phí Trường Đại Học Quốc Gia Tp Hcm Năm 2021, 4 Trường Đại Học Của Đh Quốc Gia Tp
Tiền sử viêm nhiễm đường ruột, chảy máu dạ dày, các bệnh về máu (đặc biệt là các bệnh tan máu) cũng có liên quan chặt chẽ đến tình trạng thiếu máu, thiếu máu do thiếu sắt.
Đánh giá tình trạng thiếu máu và thiếu máu do thiếu sắt chủ yếu dựa vào các chỉ số xét nghiệm Hb và Ferritin huyết thanh. Thiếu máu do thiếu sắt ở phụ nữ độ tuổi sinh sản thường được chẩn đoán khi nồng độ hemoglobin trong máu là dưới 12g/dL, ngưỡng Ferritin huyết thanh dưới 12 µg/L.
Cẩn thận khi bổ sung thừa sắt
Thiếu sắt gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên, tình trạng thừa sắt cũng ảnh hưởng không nhỏ đến cơ thể. Tình trạng quá tải và ngộ độc sắt xảy ra khi dự trữ sắt cao gấp nhiều lần so với mức bình thường và sắt lắng đọng quá nhiều, đủ dẫn đến phá hủy các nhu mô.
Bình thường, cơ thể chống lại việc hấp thu sắt nhờ cơ chế “hành lang bảo vệ” của tế bào thành ruột. Tuy nhiên, có thể vì một số lí do nào đó, hành lang này bị hủy hoại gây đến sự quá tải sắt. Hiện tượng thừa sắt thường gặp trong các bệnh thiếu máu huyết tán bẩm sinh như bệnh thalassemia, bệnh hồng cầu nhỏ v.v.
Xem thêm: Thực Đơn Giảm Cân Cấp Tốc Trong 3 Ngày, Nếu Bạn Thực Sự Cần Giảm Cân Cấp Tốc Trong 2
Hậu quả của thừa sắt rất nguy hiểm, nhiều khi nguy hiểm hơn cả thiếu sắt, vì có thể gây hủy hoại gan (hoặc xơ gan), hủy hoại thận, làm giảm chức năng của buồng trứng hoặc tinh hoàn.